Επεμβάσεις βαλβίδων: Επιδιόρθωση ή αντικατάσταση

Επεμβάσεις βαλβίδων

 

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για αυτές τις βαλβίδες;

Οι βαλβίδες της καρδιάς είναι βαλβίδες μη επιστροφής, όπως αυτές και στα αυτοκίνητα. Ο κόσμος συνηθίζει να τις λέει αντεπιστροφής. Δουλειά τους είναι να επιτρέπουν τη ροή του αίματος μέσα στην καρδιά και στα αγγεία προς τη μια κατεύθυνση αλλά όχι προς την άλλη. Ανοίγει δηλαδή η βαλβίδα, περνάει το αίμα από τον ένα χώρο της καρδιάς στον άλλον ή από την καρδιά στην αορτή για να μοιραστεί το αίμα σε όλο το σώμα, και μετά κλείνει αυτή η βαλβίδα, ώστε να μην παλινδρομεί, να μη γυρίζει το αίμα προς τα πίσω.

 

Βαλβιδοπάθειες                                                                                    

Πολλές παθήσεις μπορούν να οδηγήσουν σε βλάβη μιας ή πολλών βαλβίδων της καρδιάς. Τέτοιες παθήσεις είναι:

1)     Εκφυλιστική: Η βαλβίδα χάλασε επειδή δεν άντεξε στη διάρκεια του χρόνου.

2)     Ρευματική: Ο ασθενής κάποια στιγμή πριν από αρκετά χρόνια είχε περάσει ρευματικό πυρετό και τα νεκρά μικρόβια πήγαν και επικάθισαν σε αυτή τη βαλβίδα και τη χάλασαν.

3)     Αθηροσκληρωτική: Σε αυτή την περίπτωση συντρέχουν μεταβολικοί λόγοι – η διατροφή του ασθενούς οδήγησε στο να χαλάσει αυτή η βαλβίδα.

4)     Ισχαιμική: Το μυοκάρδιο, δηλαδή ο μυς της καρδιάς, κάποια στιγμή δεν αιματώνονταν καλά, γεγονός που οδήγησε στην καταστροφή του συμπαρασύροντας και τη βαλβίδα, η οποία χάλασε.

5)     Μετεμφραγματική: Συνέβη κάποιο έμφραγμα κάποια στιγμή και επειδή καταστράφηκε ένα μέρος της καρδιάς, χάλασε και αυτή η βαλβίδα.

6)     Ενδοκαρδίτιδα: Είναι μια βαριά πάθηση, όπου κάποιο μικρόβιο περνάει στο αίμα του ανθρώπου και πηγαίνει και επικάθεται σε μια βαλβίδα την οποία διαβρώνει, καταστρέφει.

Υπάρχουν βέβαια και άλλες μορφές βαλβιδοπαθειών, όπως η ιατρογενής, τραυματική κ.α. οι οποίες όμως αφορούν σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων.

 

Θεραπεία της βαλβιδοπάθειας

Παραδοσιακά στην Ελλάδα όταν υπάρχει βλάβη μιας βαλβίδας αυτή αντικαθίσταται με μια καινούργια. Υπάρχουν δύο βασικά είδη τέτοιων βαλβίδων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αντικατασταθεί η άρρωστη βαλβίδα: οι βιολογικές και οι μηχανικές. Ο κόσμος συνηθίζει να τις λέει χοιρινές και μεταλλικές. Οι χοιρινές λέγονται χοιρινές διότι οι πρώτες ήταν χοιρινές βαλβίδες. Σήμερα οι περισσότερες δεν είναι. Πιο σωστή ονομασία είναι ιστικές ή βιολογικές. Ούτε οι μεταλλικές βαλβίδες είναι μεταλλικές. Οι πρώτες ήταν από μέταλλο και για το λόγο αυτό ο κόσμος συνηθίζει να τις λέει μεταλλικές. Η ονομασία που έχει καθιερωθεί σήμερα είναι μηχανικές. Η ονομασία αυτή επίσης δεν είναι σωστή αλλά θα τις ονομάζουμε και εμείς μηχανικές.

Οι βιολογικές βαλβίδες είναι δύο βασικών ειδών:

1.      Ανθρώπινες ή αλλιώς homograft (χόμογκραφτ): Είναι βαλβίδες από κάποιον άνθρωπο που πέθανε με υγιείς βαλβίδες. Αφαιρούνται από κάποιον ειδικό και προετοιμάζονται για χρήση σε άνθρωπο.

2.       Ζωικές: Τις περισσότερες φορές είναι από βόειο περικάρδιο, κομμένες και ραμμένες σε ειδικά εργαστήρια για χρήση σε άνθρωπο. Υπάρχουν ακόμη και σήμερα χοιρινές βαλβίδες, κομμένες από καρδιά χοίρου και επεξεργασμένες και έτοιμες προς χρήση.

Οι μεταλλικές βαλβίδες εδώ και πάνω από 30 χρόνια δεν είναι μεταλλικές. Είναι πια από ανθρακονήματα, από ίνες άνθρακα. Δεν είναι μεταλλικές βαλβίδες.

Το πλεονέκτημα των βιολογικών βαλβίδων είναι ότι δε χρειάζονται καθόλου αντιπηκτικά φάρμακα. Ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς κρατάνε από 8 μέχρι 25 χρόνια.

Για τις μεταλλικές βαλβίδες πρέπει να παίρνει ο ασθενής εφ’ όρου ζωής φάρμακα (Sintrom) και να κάνει κάθε τόσο εξέταση αίματος για την πηκτικότητα του. Από την άλλη μεριά αυτές οι βαλβίδες κρατάνε για πάντα. Αυτός είναι ο λόγος που τις βιολογικές βαλβίδες τις προτείνουμε για ασθενείς πιο μεγάλους σε ηλικία, των οποίων το προσδόκιμο επιβίωσης δεν είναι τόσο μακρύ, ενώ τις μηχανικές βαλβίδες τις προτείνουμε σε νέα άτομα που ξέρουμε ότι θα ζήσουν ακόμα τουλάχιστον 10-20 χρόνια, έτσι ώστε να αποφύγουμε μια δεύτερη επέμβαση.

Πλαστική βαλβίδας

Υπάρχει βέβαια και η εναλλακτική λύση της διόρθωσης της βαλβίδας, η οποία είναι και η καλύτερη. Η πλαστική της βαλβίδας ή βαλβιδοπλαστική. Η επέμβαση αυτή αφορά κυρίως τις βαλβίδες μιτροειδή και τριγλώχινα. Η εκτίμηση της βαλβίδας γίνεται τόσο προεγχειρητικά όσο και κατά τη διάρκεια της επέμβασης με υπέρηχο αλλά και με την επισκόπηση της από τον καρδιοχειρουργό, όπου το πρόβλημα της βαλβίδας διορθώνεται κόβοντας και ράβοντας ή προσθέτοντας ή αφαιρώντας κάποια συστατικά της, έτσι ώστε να λειτουργεί όπως και πριν. Το αποτέλεσμα της πλαστικής της βαλβίδας προτού τελειώσει η επέμβαση ελέγχεται με διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα για να είμαστε σίγουροι ότι η βαλβίδα αυτή λειτουργεί πράγματι άριστα. Το πλεονέκτημα της είναι ότι αν πετύχει αυτή η διόρθωση της βαλβίδας, τότε και για πάντα κρατάει το αποτέλεσμα, δηλαδή ο ασθενής δε θα ξαναχρειαστεί επέμβαση για αυτή τη βαλβίδα αλλά και δε χρειάζεται να παίρνει αντιπηκτικά φάρμακα.

Στις παρακάτω εικόνες φαίνονται 3 στάδια της επέμβασης της πλαστικής διόρθωσης της μιτροειδούς βαλβίδας: Πρίν την πλαστική, κατά τη διάρκεια της διόρθωσης και μετά την τοποθέτηση του δακτυλίου.

 

 

 

 

 

 

Η αορτική βαλβίδα, η οποία συχνότερα από όλες χειρουργείται, διορθώνεται τις πολύ λιγότερες φορές. Για να διορθωθεί θα πρέπει συνήθως να έχουμε μόνο μια ανεπάρκεια, δηλαδή να ανοίγει η βαλβίδα καλά αλλά να μην μπορεί να κλείσει στεγανά. Στην ίδια κατηγορία θα πρέπει να συμπεριληφθεί και η πλαστική της αορτικής βαλβίδας κατά David, όπου έχουμε ένα ανεύρυσμα της αορτής, της μεγάλης αρτηρίας του ανθρώπου, και το οποίο ανεύρυσμα έχει οδηγήσει στην ανεπάρκεια της βαλβίδας, δηλαδή στη μη καλή σύγκλειση της αορτικής βαλβίδας. Στην περίπτωση αυτή αντικαθιστούμε το άρρωστο τμήμα της αορτής, διατηρούμε τη βαλβίδα και τη ράβουμε στην εσωτερική επιφάνεια της νέας αορτής.

Ενδοσκοπικές επεμβάσεις

Οι πλαστικές ή αντικαταστάσεις των βαλβίδων της καρδιάς γίνονται με τομή στη μέση του στέρνου (μέση στερνοτομή). Εδώ και πολλά χρόνια όμως έχουν ξεκινήσει και οι ενδοσκοπικές επεμβάσεις καρδιακών βαλβίδων. Να αναφέρουμε ότι ήμασταν οι πρώτοι σε όλη την Ευρώπη και Αμερική  που αντικαταστήσαμε ενδοσκοπικά μιτροειδή βαλβίδα στη Δρέσδη της Γερμανίας. Σήμερα διορθώνουμε πολλές βαλβίδες ενδοσκοπικά. Αυτές τις επεμβάσεις τις κάνουμε από μικρότατες τομές (δεξιά και αριστερά του στέρνου) όχι μόνο για τη μιτροειδή και την τριγλώχινα βαλβίδα αλλά και την αορτική βαλβίδα με χρήση κάμερας και ειδικών πολύ λεπτών ενδοσκοπικών εργαλείων.